| has abstract
| - Dominique Joseph Garat Hiriart (Baiona, 1749ko irailaren 8 - Uztaritze, 1833ko abenduaren 9) abokatu, kazetari eta filosofo lapurtarra izan zen, Frantziako Akademiako kide 1803tik. Parisera gazte joanda, akademietako sari asko irabazi zituen 1770eko eta 1780ko hamarkadetan. Mercure de France eta Journal de Paris kazetetan idatzi zuen. Lapurdiko diputatu hautatu zuten 1789ko Estatu Nagusietan. 1792ko urriaren 9an Danton ordezkakatu zuen Justizia Ministerioan, eta akakardura horretan (1793ko urtarrilaren 20an) Louis XVI.ari heriotza-zigorra eman ziotela jakinarazi zioten. Bi egun geroago, Jean Marie Roland ordezkatu zuen Barne Ministerioan, kargu horretan abuztu arte egon zelarik. Urrian, girondino gisa atzemanda zeukaten, baina berehala geratu zen aske. 1794ko uztailaren 27an Robespierren aurka bozkatu zuen. Direktoriopean, Conseil des Anciens batzarreko kide aukeratu zuten (1799). Geroago, Napoleonek senatari (1799) eta Inperioko konte (1808) izendatu zuen. Napoleonen Ehun Eguneko agintaldian, Ordezkarien Ganberako kide ere izan zen. Monarkiaren itzulerarekin batera (Errestaurazioan) ez zuen arazo politikorik izan, eta 1830an Zientzia moral eta politikoen Akademiako kide izendatu zuten. Masoi sutsua zen, eta girondarra. 1789. urtean, Lapurdiko hirugarren estatuko ordezkari aukeratu zuten, Dominique anaiarekin batera, eta, hark bezala, Lapurdiko erakundeen aldeko borrokan jardun zuen, egiteko hartan anaia bezala nabarmendu ez zen arren. Dantonek Justizia ministro egin zuen 1792an eta Barne ministro ondoko urtean, baina kargua utzi zuen urte bereko abuztuan. Kartzelan eduki zuten bi hilabetez Izuaren aroan, baina ez zuten hil, Robespierrerekin zuen adiskidetasunari esker. 1794-1795. urteetan Frantziako Herri Irakaskuntzarako batzorde nagusiko kide izan zen eta 1798an Napolira bidali zuten enbaxadore. Urte berean Zaharren Kontseiluko lehendakari aukeratu zuten eta konstituzio berria idazten hartu zuen parte ondoko urtean. Bonaparteren lankide izan zen (senatore izendatu zuen hark), baina urte batzuen ondoren harengandik aldendu eta bere Uztaritzeko etxera erretiratu zen. Joseph Garatek Euskal Herriko herrialde guztiak eta herri erdi-independente gisa, Napoleonen inperioaren mendean beti ere, egituratzeko proiektua azaldu zion hainbat aldiz Napoleoni. Asmo horren argigarri idatzi zuen Recherches sur le Peuple Primitif de l’Espagne, sur les révolutions de cette Peninsule, sur les Basques Espagnols et Français (1811, Espainiako jatorrizko herria, penintsula hartako iraultzak eta Espainiako eta Frantziako euskaldunak). Horrez gainera, Frantziako iraultzari buruzko liburuak, biografiak eta filosofia lanak idatzi zituen; XVIII. mendeko materialismo frantsesaren azken ordezkaritzat hartu izan da. Haren beste zenbait lan aipagarri: D. J. de Garat à M. de Condorcet (1791, J. Garatek Condorcet jaunari), Considérations sur la Révolution Française (1792, Frantziako iraultzari buruzko gogoetak), Mémoires sur la Révolution (1795, Iraultzaren oroitzapenak).
|
.jpg)
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
